اخبار

آخرین اخبار انجمن پرنده شناسی و پرنده نگری طرلان

در ظرف ۵۰۰ سال گذشته یک پرنده زیبای کوچک، آرام و ساکت در بالای تصویر حضرت مریم (س) اثری از نقاش مشهور آندره ا مانتنیا ماوا گرفته است. از آن زمان تاکنون کسی در مورد حضور این پرنده کنجکاوی چندانی نکرده و در نتیجه مجال ادراک چرایی آن که در شرایط عادی می توانست یک بازنگری ساده در تاریخ را به دنبال داشته باشد، به تعویق افتاده است.

اجبار به بازنگری در تاریخ

۱۰ سال پیش مورخ مشهور دکتر هیتر دالتون از دانشگاه ملبورن در حال تورق کتابی درباره هنر رنسانس بود که ناگهان تصویر کاکاتو کاکل زرد در نقاشی مانتنیا متعلق به سال ۱۴۹۶ میلادی (۸۷۵ ه. ش.) توجه او را به خود جلب کرد. تنها مشکل اینجا بود که این پرنده بومی استرالیا و گینه نو است، دقیقا بخشی از جهان که اروپاییان تصور نمی کردند بیشتر از ۱۰۰ سال از کشف آن گذشته باشد. آندره آ مانتنیا متولد ۱۴۳۱ میلادی (۸۱۰ ه. ش.) و متوفی به تاریخ ۱۳ سپتامبر ۱۵۰۶ میلادی (۸۸۵ ه. ش.) نقاش ایتالیایی و داماد جاکوپو بلینی یکی از مشهورترین نقاشان ایتالیایی است که همچون سایر هنرمندان عصر خود تجارب خارق العاده یی را در عرصه پرسپکتیو در معرض نمایش عموم گذاشته. تابلوی مدونا دلاویتوریا (حضرت مریم بانوی ظفرمند) یکی از آثار مشهور این هنرمند دوره رنسانس است که به سال ۱۴۹۶ میلادی (۸۷۵ ه. ش.) نقاشی شده اما آنچه این تابلو را در نظر دکتر دالتون متمایز ساخت، تنها یکی از تزیینات محراب است که گویا غفلت از آن موجب سرشکستگی تاریخ نگاران شده. تزیینات این محراب ساده عبارت است از گل، برگ، میوه و البته چند پرنده. جالب اینجاست که دقیقا یکی از همین پرندگان موسوم به طوطی کاکل زرد عامل شهرت دوباره این تابلو شده. موضوع از آنجا شروع شد که شناسایی این پرنده زمان کشف قاره استرالیا را دچار تغییر کرد. شواهد جانورشناسی بر این واقعیت دلالت دارد که این گونه به جز در نواحی استرالیا در سرزمین دیگری به طور طبیعی زندگی نمی کرده است. پس چگونه ممکن است در زمان کشیده شدن این نقاشی که صدها سال با زمان ثبت شده کشف قاره استرالیا فاصله دارد، پدیدآورنده آن این گونه با جزییات، چنین اثری را خلق کرده باشد. دکتر دالتون نظر به استنباط هایی که از این کشف جدید به واسطه عدم تجانس و تقارن با برخی از زمان های خاص تاریخی می شود، بهتر دید که این مساله را جدی بگیرد. وی در مصاحبه با روزنامه گاردین چنین می گوید: «من با هر کسی که درباره این مساله صحبت کردم، با قطعیت می گفت که این پرنده کاکاتو کاکل زرد است اما این مساله باز هم ۱۰ سال طول کشید چرا که من می خواستم مطمئن باشم.» بنابراین معنای حضور این پرنده آن هم در جایی خارج از زیستگاه اصلی اش دقیقا چه می تواند باشد؟ پاسخ این است که قطعا به نحوی به آنجا برده شده. دکتر دالتون می گوید: «حضور کاکاتو کاکل زرد در یک نقاشی اروپایی قرن ۱۵ میلادی به این مساله اشاره دارد که شبکه های تجارت پیچیده و فراتر از محدوده یی پیش از رسیدن اروپایی ها در سرزمین ما وجود داشته (که شاید سال ها زودتر موفق به کشف استرالیا شده باشند).» وی همچنین افزود: «فکر می کنم که مردم زیادی از این پس به این نوع نقاشی ها دقیق تر و موشکافانه تر نگاه خواهند کرد.» اکنون مساله این است که آیا باید در مورد تاریخ کشف و کاشف قاره استرالیا بازبینی صورت گیرد؟! به واقع چه کسی برای نخستین بار به این قاره پا گذاشته؟! آیا باید در پس هیاهوهای تاریخی کشف استرالیا به دنبال تاجران ماجراجویی باشیم که سال ها قبل از کاشف مشهور آن، این منطقه از کره خاکی را فتح کرده اند؟

تصاویر تاریخی را با ذره بین یک پرنده نگر ملاحظه کنید

پرنده نگری تفریحی است که میلیون ها نفر در جهان آن را به عنوان فعالیت اوقات فراغت خویش برگزیده اند. این فعالیت مفرح و همگام با محیط زیست چندی است در کشور ایران نیز رواج یافته و علاقه مندان زیادی را به خود مشغول کرده است. فعالان این رشته باور دارند که برای لذت بردن از تماشای پرندگان به هیچ ابزار پیچیده یی نیاز نیست، فقط کمی حوصله و توجه به طبیعت اطراف برای یافتن، شناسایی و لذت بردن از این مخلوقات زیبای خداوند کافی است. چه کسی می داند شاید در آینده پرنده نگرهای کشور ما هم با مرور تصاویر قدیمی به اطلاعات جدیدی دست یابند که بخشی از تاریخ کشور را تغییر دهد.

کاکاتو کاکل زرد پرنده بومی استرالیا

پر و بال سفید و تاج زرد روشن و براق این پرنده از جمله شاخص ترین کلیدهای شناسایی آن است. کاکاتو کاکل زرد اغلب به تعداد زیاد در شمال و شرق استرالیا یافت می شود. حضور این طوطی در بخش های غربی استرالیا، نیوزیلند و گینه نو ظاهرا به واسطه معرفی های خواسته یا ناخواسته بوده. این پرنده گاه به صورت محلی در دستجات انبوه مشاهده می شود و به این سبب برخی اوقات آن را آفت می خوانند. کاکاتو کاکل زرد یکی از پرندگان شناخته شده در عرصه پرورش در اسارت یا اصطلاحا «Aviculture» است. این تعریف نه تنها بر زادآوری و بزرگ کردن پرندگان بلکه حتی گاهی بر حفاظت از زیستگاه ها و افزایش آگاهی عمومی تاکید دارد. کاکاتو کاکل زرد اغلب جنگل های بارانی انبوه و پوشیده از درخت مناطق حاره و زیر حاره یی را ترجیح می دهد. اما در عین حال ساواناهای وسیع شمال استرالیا نیز زیستگاه ایده آلی برای این گونه محسوب می شود. این پرنده حتی به مناطق شهری و حومه از جمله پارک ها و باغ ها نیز بی علاقه نیست. کاکاتوهای کاکل زرد به طور متوسط ۴۵ تا ۵۰ سانتیمتر طول و تقریبا ۸۰۰ گرم وزن دارند. کاکاتو گاهی کاکل زرد خود را بالاو به صورت افراشته نگاه می دارد و گاهی نیز آن را می خواباند. نر و ماده این پرنده هم شکل یا مونومورف هستند البته ماده ها را می توان از فاصله نزدیک و از روی رنگ چشم قهوه یی متمایل به قرمز تشخیص داد در حالی که چشم نرها بیشتر متمایل به قهوه یی تیره است. متوسط طول عمر این پرنده اجتماعی حدود ۴۰ سال تخمین زده شده.

تابلوی تاریخ ساز

تابلوی مدونا دلاویتوریا در سال ۱۴۹۶ میلادی (۸۷۵ ه. ش.) و به مناسبت سالگرد پیروزی جنگ فورنوو توسط نقاش دربار، مانتنیا کشیده و پرده برداری شد. این اثر هنری بعدها به کلیسای سانتا ماریا دلاویتوریا برده شد اما در زمان تاخت و تاز ناپلئون و حمله به ایتالیا به غارت رفت. این اثر هنری در سال ۱۷۹۸ میلادی (۱۱۷۷ ه. ش.) در موزه لوور به نمایش گذاشته شد و دیگر هیچگاه به موطن اصلی خود بازنگشت. تنها بهانه عدم استرداد آن نیز ابعاد بزرگ (۲۸۰ سانتیمتر در ۱۶۶ سانتیمتر) و دشواری حمل و نقل آن عنوان شد. شاید هم دست تقدیر این گونه رقم خورده بود که این تابلو سبب تغییری در تاریخ شود.

منبع خبر: روزنامه اعتماد

Tarlan Ornithological Society ©

کلیه حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به گروه پرنده‌شناسی طرلان است.
استفاده از مطالب این سایت با ذکر منبع و نام/نام‌های صاحبین آثار مجاز است.